Saklı Pay Nedir
Saklı pay, mirasın belirli bir oranda ayrılmasını ve belirli bir kişinin bu miktarı almasını sağlayan hukuki bir kavramdır. 5650 sayılı Kanun ile Türk Medeni Kanununda yapılan değişiklikler ile saklı pay oranı hükümleri güncellenmiştir.
Saklı paylı mirasçılar, evlatlık, çocuk, torun, anne, baba ve eş gibi yakınların belirli bir oranda mirası almalarını sağlar. Eşin saklı payı 4/4 veya 3/4 oranında olabilir.
Bu hükümler, mirasçılar arasında eşitliği sağlamaya ve mirasın doğru bir şekilde dağıtılmasını garanti etmeye yöneliktir. Ancak, her durumda bu hükümlerin uygulanması zorunlu değildir ve mirasçılar arasında anlaşma yapılması da mümkündür.
Saklı Pay Nedir?
Saklı pay, bir mirasçının alması gereken en düşük orandaki miras payıdır. Bu oran yasalar tarafından belirlenmiştir ve bir kişinin hak ettiği mirastan alması gereken asgari miktarı ifade eder. Eğer bir mirasçı saklı pay oranından daha düşük bir miktar miras payı alırsa, saklı pay ihlal edilmiş sayılır ve mirasçı bu durumu tenkis etmek için dava açabilir. Aynı zamanda saklı pay, mahfuz hisse veya korunmuş pay olarak da adlandırılabilir.
Saklı Paylı Mirasçı Kimdir?
Saklı paylı mirasçılar, Türk Medeni Kanununun 506. maddesi tarafından belirlenmiştir. Bu madde gereğince saklı paylı mirasçılar miras bırakanın çocukları, evlatlıkları, torunları, anne-babası ve eşidir.
Miras Hukuku , Bu haklardan yararlanabilmek için, kişinin resmi olarak miras bırakanın nüfusuna kayıtlı olması gereklidir. Ayrıca, miras bırakanın altsoyundan gelen her birey saklı paylı mirasçıdır. Ancak, kanun tarafından sayılan bu kişiler dışındaki yakınlar, örneğin kardeşler, yeğenler, teyzeler veya amcalar, saklı pay hakkına sahip değildir ve bu haklardan yararlanma talepleri geçersizdir.
Bu nedenle, saklı pay hakkından yararlanmak isteyen kişilerin, kanun tarafından belirlenen saklı paylı mirasçılar arasında bulunmaları gerekir.
Saklı Pay Oranı
Saklı pay oranı, mirasçılar arasında mirasın paylaşımı sırasında belirlenen orandır. Saklı pay oranı, Türk Medeni Kanunu tarafından belirlenmiştir ve aşağıdaki şekildedir:
Çocuklar (1/2)
Evlatlıklar (1/2)
Torunlar (1/2)
Anne (1/4)
Baba (1/4)
Eş (4/4 veya 3/4)
Miras bırakanın birinci zümresinde bulunan altsoyu ile ikinci zümrede bulunan akrabaları saklı paylı mirasçıdır. Üçüncü zümrede bulunan kardeşler, yeğenler, teyzeler veya amcalar gibi kişilere saklı pay hakkı tanınmaz.
Saklı pay oranının altında miras payı alan mirasçılar, saklı payının ihlal edildiğini iddia edebilir ve mirasçı tenkis davası açabilir.
Altsoyun Saklı Payı
Altsoyun saklı payı, yasal miras payının yarısından daha az bir oranda verilmez. Altsoyu olan çocuklar, yasal miras payının tam yarısı (1/2) oranında saklı pay hakkına sahiptir. Eğer evlatlık olup ve murisin resmi olarak nüfusuna kayıtlı ise, bu haklarından yararlanabilir.
Anne ve Babanın Saklı Payı
Murisin anne ve babası, ikinci zümreden üstsoy mirasçılar olarak saklı pay hakkına sahiptir. Türk Medeni Kanunu gereği, anne ve babaların saklı payı yasal mirasın (¼) dörtte biridir. Bu oran, miras bırakanın diğer üstsoy mirasçıları için de geçerlidir.
Eşin Saklı Payı
Eşin saklı payı, miras bırakanın hayatı sonunda sağ kalan eşinin mirastan hak ettiği asgari pay oranıdır. Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen saklı pay oranlarına göre sağ kalan eşin saklı payı belirlenir.
Eğer miras bırakanın sağ kalan eşi çocuğu ile birlikte saklı pay sahibi bir mirasçı ise, saklı payı yasal miras payının tamamı kadardır. Aynı şekilde, sağ kalan eş murisin anne ve babası ile birlikte mirasçı olmuşsa, saklı payı yasal miras payının tamamı kadardır.
Ancak, yalnızca sağ kalan eş mirasçı olmuşsa, saklı payı yasal miras payının ¾ ü kadardır. Bu oran, sağ kalan eşin mirasçının anneanne, babaanne ve dedelerden biri veya birkaçı ile mirasçı olması durumunda da ¾ olacaktır.
Bu saklı pay oranları, Türk Medeni Kanunu tarafından belirlenmiştir ve miras bırakanın sağ kalan eşinin hak ettiği asgari pay oranıdır.
Saklı Pay Hakkının Korunması İçin Hangi Davalar Açılabilir?
Saklı payın ihlal edildiğine inanılan kişiler, miras hukuku çerçevesinde haklarının korunması için dava açabilir. Bunun için, bir miras avukatına danışmak en doğru yol olacaktır. Çoğu zaman, terekenin tespiti davası ve tenkis davası birlikte açılır. Avukat, davaların süresi boyunca en iyi şekilde müdahil olacak ve haklarını koruyacaktır.
Saklı Pay ile ilgili Yargıtay Kararı
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 29 Haziran 2022 tarihli 2022/1805 E., 2022/4600 K. sayılı kararında, davacılar tarafından miras paylaşımına ilişkin bir tenkis davası açılmıştı. Mahkeme tarafından verilen karar, Yargıtay tarafından bozulmuştur.
Yargıtay, davacıların saklı paylarının Türk Medeni Kanununun 506’ıncı maddesi uyarınca hesaplanması gerektiğine ve her bir davacı için 3/40 oranında pay tesciline karar verilmesi gerektiğine hükmetti. Ayrıca, mahkeme tarafından verilen kararın eksik incelenerek verildiği ve harçlar kanununun 30. maddesine aykırı olarak eksik harç tamamlanmadığı belirtildi.
Bu karar, miras hukukunun uygulama sürecinde yapılması gereken incelemelerin önemi ve doğru bir şekilde yapılmasının önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, davacıların saklı paylarının belirli bir oranda tesciline karar verilmesi gerektiği ve bu konuda yapılan yanlışlıkların düzeltilmesi gerektiği de vurgulanmıştır.